Τι είναι το Ommegang;

Η ολλανδική λέξη Ommegang, που αρχικά γραφόταν Ommeganck, σημαίνει κίνηση ή περπάτημα. Το Ommegang ήταν μια κοινή πομπή σε πολλές πόλεις των μεσαιωνικών Κάτω Χωρών (σημερινό Βέλγιο, Ολλανδία και βόρεια Γαλλία δηλαδή), αλλά ήταν μια συγκεκριμένη, αυτή της επίσκεψης από τον Κάρολο Ε” στις Βρυξέλλες το 1549, που άλλαξε εντελώς το νόημα του γεγονότος.

Προέλευση και εξέλιξη

Στις Βρυξέλλες, το Ommegang ήταν μια θρησκευτική πομπή, που γινόταν κάθε χρόνο την Κυριακή πριν από την Πεντηκοστή, προς τιμήν της «Παναγίας της Νίκης» (ή απλά της Παναγίας), της προστάτιδας της πόλης. Η πομπή έβγαζε το άγαλμά της έξω από την εκκλησία που ήταν αφιερωμένη στην Παναγία, στην περιοχή Sablon, και θα περπατούσε στους δρόμους πανηγυρίζοντας.

Το άγαλμα του «Onze-Lieve-Vrouw op ‘t Stocxken» («Η Παναγία στο μικρό ραβδί»), που πιστεύονταν ότι είχε θεραπευτικές δυνάμεις, ανήκε στον καθεδρικό ναό της Παναγίας στην Αμβέρσα. Όμως, σύμφωνα με το μύθο, ένα βράδυ, η Θεοτόκος εμφανίστηκε στα όνειρα μιας ντόπιας πιστής, της Beatrijs Soetkens, και της είπε να φέρει το άγαλμα στο παρεκκλήσι της Συντεχνίας των Τοξοτών, στην περιοχή της Sablon, στις Βρυξέλλες. Η Beatrijs ακολούθησε τις οδηγίες, έκλεψε -με επιτυχία- το άγαλμα από την Αμβέρσα και το μετέφερε στη Συντεχνία το 1348, γεγονός μετά το οποίο ξεκίνησε το Ommegang.

Με το πέρασμα των αιώνων, οι ετήσιες πομπές που πραγματοποιούνταν προς τιμήν της Παναγίας απομακρύνθηκαν σιγά σιγά από το θρησκευτικό τους νόημα, αλλάζοντας σε πιο κοσμικές γιορτές. Τα Ommegang έγιναν παρελάσεις στις πόλεις των Κάτω Χωρών που απλά στήνονταν σαν αφορμή για να καυχηθούν (οι πόλεις) για τον πλούτο και τη δόξα τους, ειδικά όταν δέχονταν επισκέψεις από τον Κάρολο Ε”, ο οποίος τότε κυβέρνησε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Ερχόμενος στις Βρυξέλλες το 1549 για να συστήσει τον γιο του, τότε απλό βρέφος, τον μελλοντικό βασιλιά Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας, ο Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας έγινε δεκτός με θεαματικές ιππικές παρελάσεις.

Μετά από αυτή τη μεγαλειώδη γιορτή, ωστόσο, η δημοτικότητα και η λαμπρότητα του Ommegang των Βρυξελλών άρχισε να σβήνει και, στα τέλη του 18ου αιώνα, η πομπή δεν γινόταν πλέον.

To Ommegang σήμερα

Σχεδόν 2 αιώνες αργότερα, το 1930, στην 100ή επέτειο της Βελγικής Επανάστασης, ορισμένοι ιστορικοί θέλησαν να αναβιώσουν το μεγαλειώδες Ommegang του 1549. Η εκδήλωση γνώρισε τέτοια επιτυχία που έγινε πια ετήσια παράδοση και, στις μέρες μας, η ίδια πομπή του 1549 αναπαρίσταται κάθε αρχές Ιουλίου. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται γύρω από τη Grand Place για το Ommegang, το οποίο κλείνει το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ, μια σειρά εκδηλώσεων διάρκειας ενός μήνα που προβάλλουν την ευρωπαϊκή κληρονομιά και ιστορία κατά τη διάρκεια της ευημερούσας διακυβέρνησης του Καρόλου Ε”.

Αναγνωρισμένη από την UNESCO ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά το 2019, η εκδήλωση περιλαμβάνει περίπου 1.400 ηθοποιούς και συμμετέχοντες να καταλαμβάνουν τη Grand Place. Απόγονοι των βασιλέων και των ευγενών από την πομπή του 1549 αποτελούν τη βασιλική αυλή, εμπρός της οποίας παρουσιάζονται φολκλορικοί σύλλογοι, ιππότες, σημαίες, ξυλοπόδαροι, μαριονέτες, γίγαντες και άρματα παρελάσεων. Οι βαλλίστρες και η «Παναγία της Νίκης» περιλαμβάνονται επίσης στην πομπή, προς τιμήν της προέλευσής της, ενώ τα εκθαμβωτικά μεσαιωνικά κοστούμια πλαισιώνονται από επιδείξεις, συνδυάζοντας την παράδοση και τη νεωτερικότητα σε μια τέλεια αρμονική αντίθεση.