Εισβολή από μέδουσες σε Βέλγιο και Ελλάδα

Μετά την ταξιδιωτική οδηγία του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, που εκδόθηκε πριν από μερικές ημέρες και προειδοποιεί τους πολίτες, για την αύξηση του αριθμού των μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες (παρόμοια οδηγία εκδόθηκε για την Ιταλία και τη Γαλλία) ήλθε η σειρά των βελγικών αρχών να τεθούν σε συναγερμό, λόγω “εισβολής” μεδουσών στις ακτές της χώρας, στη Βόρειο Θάλασσα.

Όπως έγινε γνωστό, αρχικά από δημοσιογραφικές πηγές και στη συνέχεια από τις αρμόδιες βελγικές υπηρεσίες, από την 1η Αυγούστου, περισσότεροι από 100 άνθρωποι στην περιοχή της Οστάνδης, δέχθηκαν πρώτες βοήθειες και ιατρικές οδηγίες, λόγω συμπτωμάτων που παρουσίασαν από τσιμπήματα μέδουσας, την ώρα που κολυμπούσαν.

Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος, στην παραλία της Οστάνδης συγκροτήθηκαν σταθμοί έκτακτης ανάγκης, για την παροχή βοήθειας στους λουόμενους, καθώς η αυξημένη παρουσία των μεδουσών στη θάλασσα της περιοχής, αναμένεται να συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις των αρμοδίων, ο σύλλογος σερφινγκ της Οστάνδης (VVW) απαγόρευσε για το Σαββατοκύριακο κάθε δραστηριότητα στο νερό, τοποθέτησε κόκκινες σημαίες στην παραλία και προειδοποίησε τον κόσμο για τις μέδουσες. Ο εκπρόσωπος του συλλόγου  Kim Berckmoes δήλωσε ότι μεταξύ των μελών τους, 15 άτομα τσιμπήθηκαν από μέδουσες, 10 εκ των οποίων είναι παιδιά και 2 από αυτά ήδη παρουσίασαν σοβαρή αλλεργική αντίδραση.

Αντίστοιχα μέτρα επιφυλακής, έχουν ληφθεί και στην παραλία του La Panne, στα βελγογαλλικά σύνορα.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΜΕΔΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στο μεταξύ, από τα μέσα Ιουλίου, το Υπουργείο Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, εκτός από μια προειδοποιητική ταξιδιωτική οδηγία για την Ελλάδα (κυρίως σε σχέση με τις απεργίες, την τρομοκρατία κλπ), εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία και για τις μέδουσες στην Ελλάδα, προειδοποιώντας για την αύξηση του πληθυσμού τους και καλώντας τους πολίτες να λάβουν σοβαρά υπ’ όψη τις οδηγίες. Αντίστοιχη οδηγία είχε εκδοθεί για τις μεσογειακές ακτές της Γαλλίας και για την Ιταλία.

Κινητοποίηση για την ξαφνική και υπερβολική εμφάνιση μεδουσών, έχει σημάνει τις ημέρες αυτές στις Κάνες και σε άλλες παραλίες της μεσογειακής Γαλλίας καθώς και σε παραλίες τις Ιταλίας.

Εκπρόσωπος του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε σχετικά στο BBC News: “Έχουμε ειδοποιηθεί για μεγάλο αριθμό μεδουσών στη Μεσόγειο αυτό το καλοκαίρι, ειδικά σε μια σειρά από βασικούς προορισμούς διακοπών για τους τουρίστες του Ηνωμένου Βασιλείου. Για αυτό έχουμε εκδώσει και μια σειρά οδηγιών για μεσογειακές χώρες”.

Πάντως, σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ του BBC, ο Stefano Piraino -συντονιστής του προγράμματος “JellyRisk” για τη Μεσόγειο- υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει λόγος υπερβολικής ανησυχίας για τους τουρίστες. “Φυσικά, όπως σε οποιαδήποτε άλλο ωκεανό ή θάλασσα στον κόσμο, μπορεί να υπάρχουν κάποια προβλήματα με τις μέδουσες” ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι “στην περιοχή της Μεσογείου δεν υπάρχουν θανατηφόρες μέδουσες”.

ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΔΟΥΣΩΝ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Ο Stefano Piraino, είναι θαλάσσιος βιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Salento της Ιταλίας. Το πρόγραμμα “JellyRisk” δημιουργήθηκε, από Πανεπιστημιακούς και άλλους ερευνητικούς φορείς, επειδή υπήρχε αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις από την αύξηση του πληθυσμού των μεδουσών στη Μεσόγειο, την επίδραση που θα επιφέρει στις ανθρώπινες δραστηριότητες (τουρισμός), αλλά και την παράλληλη επίδραση από ανθρώπινες δραστηριότητες (αλιεία). Το πρόγραμμα ζητά από τουρίστες, ψαράδες, ναυτικούς και γενικώς όλους όσους βρίσκονται στη θάλασσα, να στέλνουν αναφορές (σημαντική η χρονική αμεσότητα μέσω smart phones) για ύπαρξη μεδουσών στην περιοχή τους.

Παράλληλα, μέσω του προγράμματος, στέλνονται πληροφορίες για την υπερβολική εμφάνιση μεδουσών, σε περιοχές. Η ομάδα θα εγκαταστήσει μέχρι και ειδικά δίχτυα κατά των μεδουσών, σε παραλίες που είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς, αν και δεν μπορεί να υπάρξει ακόμη εκτίμηση για την αποτελεσματικότητα τέτοιων διχτυών (όπως υπάρχει μια σχετική αποτελεσματικότητα, στα δίχτυα απώθησης καρχαριών).

Ο καθηγητής Piraino υποστηρίζει ότι είναι δύσκολο να εντοπίσουμε μία και μοναδική αιτία, για την αύξηση του πληθυσμού των μεδουσών. “Αυτό συμβαίνει για πολλές και διαφορετικές αιτίες αυτές οι αιτίες μπορεί να είναι διαφορετικές από τόπο σε τόπο”, ανέφερε. “Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν ενδείξεις ότι εμφανίζεται αύξηση του πληθυσμού, λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας. Κι αυτό σε συνδυασμό με άλλα ζητήματα, όπως το γεγονός ότι αλλάζουμε το παράκτιο θαλάσσιο περιβάλλον, π.χ. με τεχνητούς υφάλους”, τόνισε. Σύμφωνα με τον καθηγητή, στην αύξηση του αριθμού των μεδουσών συμβάλει και η υπεραλίευση, καθώς εξαιτίας της μειώνεται ο αριθμός των ψαριών στη Μεσόγειο και τα ψάρια τρέφονται με γόνο μέδουσας, συμβάλλοντας στον φυσικό έλεγχο του πληθυσμού της.

ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΜΕΔΟΥΣΕΣ (;)

Υπάρχει όμως και μια άλλη άποψη, για τον έλεγχο του υπερβολικού πληθυσμού των μεδουσών. Εφ' όσον δεν υπάρχουν πλέον τόσα πολλά ψάρια, για να τις τρώνε, μπορούν να αρχίσουν να τις τρώνε οι άνθρωποι, παρασκευάζοντας τρόφιμα με βάση τις μέδουσες. Με τον τρόπο αυτό, θα μειωθεί δραστικά ο πληθυσμός τους και ενδεχομένως θα δοθεί μια ακόμη διατροφική διέξοδος για τον άνθρωπο. Η άποψη αυτή διατυπώθηκε πρόσφατα σε έκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO).

Σύμφωνα με την Οργάνωση, η μέδουσα είναι “θαλασσινό” και μπορεί να ενταχθεί στα θαλασσινά της ανθρώπινης διατροφής, με κατάλληλη επεξεργασία. Καθόλου ανέφικτη πρόταση, καθώς ήδη στην Κίνα, οι επεξεργασμένες μέδουσες αφαλατώνονται με εμβάπτιση στο νερό όλη τη νύχτα και τρώγονται μαγειρεμένες ή ωμές, ενώ συχνά σερβίρονται ως σαλάτα, μαζί με λαχανικά. Στη δε Ιαπωνία τις πλένουν, τις κόβουν σε λωρίδες και τις σερβίρουν ως ορεκτικό με ξίδι.

Η ανακοίνωση του Οργανισμού θέτει επίσης και μια άλλη παράμετρο. Αυτή της μελέτης του φαινομένου… Turritopsis nutricula.

Η Turritopsis nutricula είναι ένα είδος μέδουσας, που δεν πεθαίνει ποτέ. Οι μέδουσες αυτές, έχουν τη δυνατότητα να αναγεννούν ολόκληρο το σώμα τους. Φθάνοντας σε ένα συγκεκριμένο σημείο ηλικίας, ξεκινούν μια διαδικασία ανανέωσης των κυττάρων τους, επανερχόμενες στην κατάσταση που είχαν όταν γεννήθηκαν. Και έτσι αντιστρέφουν τη γήρανση και ξεκινούν μια νέα φάση βιολογικής νεότητας. Για να το επαναλάβουν, όταν έλθει η κατάλληλη στιγμή και να το επαναλάβουν πάλι, συνεχίζοντας να ζουν,  εις το άπειρο. Ή τουλάχιστον, μέχρι να φαγωθούν από κάποιο θαλάσσιο οργανισμό, ή να πεθάνουν από τη ρύπανση και άλλες αιτίες.

Στην έκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) γίνεται ειδική αναφορά στο φαινόμενο αυτό (όπως και σε φαινόμενα σαν τη σαλαμάνδρα, που μπορεί να ανακτά ολόκληρη τη δομή της ουράς της, εάν αυτή κοπεί), ζητώντας από την επιστημονική κοινότητα να ασχοληθεί περισσότερο, προς όφελος του ανθρώπινου είδους.