Εντυπωσιακή, μοναδική, η πρώτη προσωπική έκθεση της Μαρίας Όλγας Βλάχου με τίτλo «Remembering the Future: Uncutting Cords»

Με μεγάλη επιτυχία έγιναν τα εγκαίνια της πρώτης προσωπικής έκθεσης της visual artist Μαρίας-Όλγας Βλάχου με τίτλο «Remembering the Future: Uncutting Cords» στον χώρο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» στην Καλαμάτα, την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025. Στην έκθεση, μέσα από δεκατέσσερα έργα μεγάλων διαστάσεων και ένα βίντεο, η ελληνίδα καλλιτέχνιδα αναδημιουργεί ψηφιακά, με χειροποίητη αισθητική, παραδοσιακά υφαντά και κεντητά αντλώντας έμπνευση από τις γυναίκες του παρελθόντος. Με μία μοναδική τεχνική και ιδιαίτερη εικαστική ματιά η Μαρία-Όλγα Βλάχου μεταμορφώνει κάθε βελονιά σε pixel, γεφυρώνοντας την παράδοση με τη σύγχρονη τέχνη.

Στο περιθώριο των εγκαινίων είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με την Ελληνίδα δημιουργό ενώ την ίδια στιγμή δύο πρόσωπα πρωταγωνιστές αυτής της έκθεσης, η Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων της Καλαμάτας κυρία Τζίνα Καρέλια και ο επιμελητής της έκθεσης Συμεών Μπάνος μας δίνουν το δικό τους προσωπικό στίγμα στον απόηχο των επιτυχημένων εγκαινίων.

Η Μαρία Όλγα Βλάχου με τον επιμελητή της έκθεσης  κ. Συμεών Μπάνο και την Πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας κα Τζίνα Καρέλια

Τζίνα Καρέλια: «Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα δείχνει ότι η παράδοση μπορεί να εμπνεύσει τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία»

«Η κυρία Βλάχου είναι μία νέα γυναίκα που συγκινείται βαθιά από τα παραδοσιακά κεντήματα. Ωστόσο, δεν κάνει ένα «ρομαντικό» βήμα πίσω, δεν μαθαίνει να κεντάει όπως κάνουν πολλές γυναίκες-λάτρεις της παραδοσιακής κεντητικής. Κάθε άλλο μάλιστα. Αντί γι’ αυτό, χρησιμοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία για να μεταμορφώσει το αντικείμενό της σε έργο που ανήκει σε ένα άλλο κεντητικό σύμπαν, διαφορετικό κι όμως, κατά κάποιο τρόπο, σχετικό, αφού, όπως και τα παραδοσιακά κεντήματα, τα έργα της λειτουργούν τόσο σε αισθητικό όσο και σε συμβολικό επίπεδο. Τα παραδοσιακά αποτροπαϊκά σύμβολα ή τα σύμβολα ευγονίας των παραδοσιακών κεντητικών μοτίβων μεταμορφώνονται στα χέρια της μέσω της ανάμειξής τους με σύγχρονα σύμβολα, λεζάντες και στοιχεία της ποπ κουλτούρας. Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα δείχνει ότι η παράδοση μπορεί να εμπνεύσει τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία, όπως το κάνει, για παράδειγμα, με τη σύγχρονη μουσική και τη σύγχρονη μόδα.
Η έκθεση είναι για εμάς σημαντική και για έναν άλλο λόγο: ήδη από την αρχή της λειτουργίας της, τέθηκε από τη συλλέκτρια και Επίτιμη Πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας, κα Βικτωρία Καρέλια, ως στόχος της Συλλογής να επανασυστήσει την παράδοση στα παιδιά και τους νέους, κύρια μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας αλλά και μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα που τους παροτρύνουν να εξερευνήσουν τις διαφορετικές πτυχές του αντικειμένου. Τόσο το θέμα όσο και το μέσο της έκθεσης αποτελούν την επιτομή του πρωταρχικού αυτού στόχου. Εύχομαι να δουν την έκθεση όσα περισσότερα παιδιά και νέοι γίνεται έως τις 13 Απριλίου που θα παραμείνει στο χώρο της Συλλογής. (…)»

Συμεών Μπάνος: «Η Μαρία-Όλγα Βλάχου, ως σύγχρονη “ψηφιακή κεντήστρα”, ανοίγει έναν διάλογο με τις γυναίκες του παρελθόντος»

«Ως επιμελητής της έκθεσης, στόχος μου ήταν να αναδείξω ένα αφήγημα που να επιτρέπει στο κοινό να προσεγγίσει τον κόσμο που “υφαίνει” η καλλιτέχνιδα. Δεν επεδίωξα να επιβάλω μια δική μου αφήγηση, αλλά να διευκολύνω τη συνομιλία μεταξύ των βασικών συστατικών της έκθεσης: των έργων της Μαρίας-Όλγας, των ενδυμασιών της Συλλογής και του ιδιαίτερου χώρου που τα φιλοξενεί.

Η επιλογή του χώρου για την παρουσίαση της δουλειάς της δεν θα μπορούσε να είναι καταλληλότερη. Η Συλλογή “Βικτωρίας Καρέλια” λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, επιτρέποντας έναν γόνιμο διάλογο μεταξύ της παραδοσιακής ενδυματολογικής κληρονομιάς και της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας.

Ένα από τα στοιχεία που με εντυπωσίασαν στη δουλειά της Μαρίας-Όλγας είναι η τόλμη της στην προσέγγιση της παράδοσης. Την αντιμετωπίζει με σεβασμό, αλλά παράλληλα την αμφισβητεί δημιουργικά, “τσιγκλώντας” την, φέρνοντας έτσι αντιμέτωπα τα κοινωνικά ήθη του παρελθόντος με τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Μέσα από τη λεπτομερή της έρευνα στα σύμβολα και τα μοτίβα της παράδοσης, μας προσκαλεί να δούμε πέρα από τη διακοσμητική τους διάσταση και να τα αντιληφθούμε ως μέρος μιας συλλογικής εμπειρίας και ενός καθολικού ασυνείδητου. Η Μαρία-Όλγα, ως σύγχρονη “ψηφιακή κεντήστρα”, ανοίγει έναν διάλογο με τις γυναίκες του παρελθόντος, θέτοντας στο επίκεντρο ζητήματα όπως το online dating, η έννοια της διαχρονικότητας στις ανθρώπινες σχέσεις, τα κοινωνικά συμβόλαια και οι πολλαπλές εκφάνσεις της εγγύτητας. Δεν στέκεται απλώς στη θαυμαστή δεξιοτεχνία της κεντητικής τέχνης, αλλά εμβαθύνει στις αφηγήσεις, τους συμβολισμούς και τις προσωπικές ιστορίες που αποτυπώνονται σε αυτήν (…)»

Μαρία-Όλγα Βλάχου: «Η μαγεία των συμβόλων, η δύναμη των χρωμάτων, και η καινοτομία των λέξεων με κρατάνε πάντα παρούσα»

Η συνέντευξη μας με την Μαρία Όλγα Βλάχου έγινε στο περιθώριο των εγκαινίων της έκθεσης «Remembering the Future: Uncutting Cords» μέσα στον εμβληματικό χώρο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» στην Καλαμάτα. Ο εντυπωσιακός, άρτια φτιαγμένος μουσειακός χώρος με το φως να επιδεικνύει επιλεκτικά τις πανέμορφες παραδοσιακές φορεσιές, λειτούργησε ως ο καλύτερος «καμβάς» για τα έργα της Μαρίας-Όλγας Βλάχου. Ο επιμελητής της έκθεσης Συμεών Μπάνος σε συνεργασία με τη καλλιτέχνιδα και την εξαιρετική ομάδα του Λυκείου Ελληνίδων της Καλαμάτας δημιούργησαν ένα μοναδικό εικαστικό αποτέλεσμα για τον επισκέπτη και ίσως την ομορφότερη γέφυρα μεταξύ του ιστορικού, του παρελθοντικού, της παράδοσης, με το σύγχρονο, το ιδιαίτερο, το ψηφιακά πολύχρωμο. Το άρρηκτο δέσιμο αλλά και το εντυπωσιακό contrast των παραδοσιακών φορεσιών με τα ψηφιακά κεντήματα της Μαρίας-Όλγας Βλάχου προκαλούν αβίαστα συγκίνηση σε μικρές και μεγαλύτερες ηλικίες. Η προστιθέμενη αξία της λεκτικής επικοινωνίας που συχνά συνοδεύει τα έργα της Μαρίας-Όλγας Βλάχου βγάζει τον επισκέπτη από το αμιγώς εικαστικό θέαμα και ενεργοποιεί με τρόπο οικείο την σκέψη οδηγώντας την σε προσωπικά μονοπάτια: Next Level, No Romeos Here Neither Juliets, In The Vortex. Την ίδια στιγμή, δεκάδες emojis τρέχουν σε μεγάλες ψηφιακές οθόνες, ανάμεσα σε μηνύματα που ανακατεύουν σκέψεις και συναισθήματα: Feeling Nostalgic, Feeling Blessed, Feeling Loved, Feeling Angry.
Η επίσκεψη στα τρία επίπεδα της έκθεσης είναι αρκετή για να σε απομονώσει από την καθημερινότητα, επανεκκινεί τις αισθήσεις και ενίοτε λειτουργεί αμιγώς θεραπευτικά.

Κυρία Βλάχου, στα εγκαίνια της πρώτης προσωπικής σας έκθεσης στον εμβληματικό χώρο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» στην Καλαμάτα γίναμε μάρτυρες ενός μοναδικού εικαστικού γεφυρώματος μεταξύ της παράδοσης και της σύγχρονης απεικόνισης της μέσα από την προσωπική, καλλιτεχνική ματιά σας. Ποια είναι τα συναισθήματα σας στον απόηχο αυτής της μέρας;

Ήταν από τις ωραιότερες μέρες της ζωής μου, όχι μόνο γιατί ήταν η πρώτη μου ατομική έκθεση αλλά γιατί είναι η πρώτη μου ατομική έκθεση σε αυτόν τον μοναδικό χώρο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» και όπως είπατε η σύνδεση και η συνάντηση του παρελθόντος με το παρόν είναι απτή.
Η στήριξη από την επίτιμη Πρόεδρο και συλλέκτρια Βικτωρία Καρέλια, την Πρόεδρο Τζίνα Καρέλια και από το διοικητικό συμβούλιο του Λυκείου Ελληνίδων Καλαμάτας ήταν ανεκτίμητη. Από το πρώτο λεπτό έμοιαζε με το απόλυτο ταίριασμα. Και είπα μέσα μου αυτός είναι ένας καλλιτεχνικός γάμος που θα πετύχει!

Αλήθεια, πόσο μεγάλο είναι το πεδίο σπουδής της ελληνικής παράδοσης; Πώς οδηγήστε στα κριτήρια επιλογής των παραδοσιακών συμβόλων και μοτίβων που τελικά θα χρησιμοποιήσετε ως βάση σε ένα καλλιτεχνικό σας έργο;

Η λαϊκή παράδοση είναι ανεξάντλητη πηγή γνώσεων και ανακαλύψεων πολιτισμικών. Οι φορεσιές από μόνες τους μας δίνουν άπειρες πληροφορίες για τις τότε κοινωνίες. Δυστυχώς δεν είμαι λαογράφος για να σας μεταφέρω τη μαγεία όλης αυτής της σημειολογίας των συμβόλων και των φορεσιών αλλά η γνώση είναι πλέον καταγεγραμμένη. Οι αποφάσεις που παίρνω είναι διαισθητικές και τις περισσότερες φορές με συγκινούν οι ιστορίες πίσω από ένα κέντημα και μετά, όπως σε κάθε καλλιτεχνική πρακτική, σε οδηγεί το ένστικτο και η επείγουσα ανάγκη να πεις εσύ μια ιστορία δική σου, «Μεταγλώσσα» όπως την ονομάζει και ο επιμελητής της έκθεσης Συμεών Μπάνος.

Ποια είναι τα σημεία που μνημονεύετε σήμερα ως βασικά στάδια της καλλιτεχνικής σας διαδρομής;

Νομίζω μία κρίσιμη στιγμή ήταν όταν καλέστηκα να κάνω τον γραφιστικό επανασχεδιασμό του μουσείου της Νέας Ορεστιάδας όπου ήρθα σε επαφή με την ελληνική λαϊκή παράδοση χάρη των μουσειολόγων και λαογράφων μες τους οποίους συνεργάστηκα. Εκεί άρχισα να ρωτάω για τα σύμβολα, τα αρχέτυπα, την παράδοση. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι όταν γύρισα από ένα από τα ταξίδια μου, ήταν 4 η ώρα το πρωί και είχα την έμπνευση ότι κάτι πρέπει να κάνω με τα εργαλεία που έχω, να διασώσω ό,τι μπορεί να διασωθεί. Αρχικά σκεφτόμουν να γίνει με την ίδρυση ενός οργανισμού που θα ψηφιοποιήσει όλα αυτά τα κεντήματα και υφαντά, όμως, όπως είπα και πριν, η δουλειά με πήγε μόνη της σε κάτι τελείως διαφορετικό, τη δημιουργία μιας ψηφιακής γλώσσας με σύμβολα σε νέα περιβάλλοντα ή μη περιβάλλοντα που αποκτούν άλλα νοήματα μέσω της έμπνευσης.

Τα παραδοσιακά κεντήματα όπως και τα ψηφιακά δικά σας, «λειτουργούν», όπως πολύ εύστοχα τόνισε στα εγκαίνια της έκθεσης η Πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας κυρία Τζίνα Καρέλια, «σε αισθητικό και σε συμβολικό επίπεδο και απευθύνονται στο υποσυνείδητο μας και στους δεσμούς μας με την παράδοση». Πώς λειτουργεί αυτό το γεγονός, ως κοινή αλήθεια και ως καλλιτεχνική επιρροή, στη δική σας καλλιτεχνική επικοινωνία με τους νέους ανθρώπους, με το νεανικό φιλότεχνο κοινό;

Με μεγάλη έκπληξη στα εγκαίνια της έκθεσης ανακάλυψα ότι πέρα από το νεανικό κοινό η τέχνη μου αγγίζει και ένα μεγαλύτερο ηλικιακό σύνολο. Ήταν μια υπέροχη έκπληξη όταν μίλαγα με γυναίκες που κεντάνε και μου έλεγαν ότι ήθελαν να αγγίξουν τα έργα για να δουν πως γίνονται, αν είναι αληθινά ή ότι τους αρέσει πολύ η χρήση των τσιτάτων μέσα στα έργα μου και ότι τους άγγιξε πολύ αυτό…
Για να απαντήσω όμως στην πολύ εύστοχη ερώτηση σας θεωρώ ότι το συλλογικό ασυνείδητο και το «Σκούντηγμα αυτού» με οποιαδήποτε μορφή τέχνης πόσο μάλλον μίας μεταγλώσσας της παράδοσης, με στοιχεία pop, είναι ο δικός μου τρόπος να μιλήσω για τα θέματα που με απασχολούν ως σύγχρονη γυναίκα, σε μια γρήγορα μεταβαλλόμενη τεχνολογικά και ηθικά κοινωνία. Η λαϊκή παράδοση μας ενώνει όλους γιατί ξυπνάει ένα κομμάτι που είναι καταγεγραμμένο στο συλλογικό μας ασυνείδητο και απευθύνεται στο νήμα της ζωής μας στον πλανήτη, γι’αυτό και δεν κόβουμε τα νήματα με το παρελθόν.
Το παρελθόν μας θυμίζει. Η μνήμη μας δένει με το παρόν και το μέλλον. Το λέει και ο τίτλος της έκθεσης μου «REMEMBERING THE FUTURE: UNCUTTING CORDS »

Βιώνοντας τον απίστευτο ρυθμό εξέλιξης στη σύγχρονη περίοδο ποιες πιστεύετε πως θα είναι μελλοντικά, για τις νέες γενιές καλλιτεχνών, οι αναφορές σχετικές με την παράδοση, οι οποίες θα γίνουν με τη σειρά τους η βάση για καλλιτεχνική δημιουργία;

Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον αλλά νομίζω ότι κάθε καλλιτέχνης έχει ανάγκη να αισθάνεται μία σύνδεση με τους προγόνους του και με κάποιο τρόπο, είτε φανερό είτε κρυφό, αυτό ενσωματώνεται στη δουλειά του. Ελπίζω και εύχομαι να αποτελέσει έμπνευση και αφορμή η έκθεση μου για τις νεότερες γενιές καλλιτεχνών.

Κείμενα και τίτλοι στα έργα σας «λειτουργούν ως ερμηνευτικοί οδηγοί» όπως αναφέρεται στο κείμενο του επιμελητή της έκθεσης σας κύριου Συμεών Μπάνου. Ποια η ανάγκη χρήσης της λεκτικής επικοινωνίας στην καλλιτεχνική σας έκφραση και κατ” επέκταση στη συνομιλία σας με το φιλότεχνο κοινό;

Όπως προανέφερα για μένα οι λέξεις είναι πολύ σημαντικές στα έργα μου γιατί πραγματικά την ώρα που το έργο έχει πάρει τον δρόμο του έπονται και οι λέξεις ουρανοκατέβατες… Είναι αναπόσπαστο μέρος της πρακτικής μου και το ενδιαφέρον είναι ότι έρχονται στα αγγλικά γιατί πιστεύω ότι απευθύνομαι στο κοινό μου, στην κοινή μας παγκόσμια γλώσσα, είτε μέσω των συμβόλων, είτε μέσω των χρωμάτων είτε μέσω των λέξεων. Οπότε ελπίζω να δημιουργώ ένα σύμπαν που με κάποια τρόπο αγγίζει και κινεί τον θεατή σε κάποιο επίπεδο.

Ποια ήταν τα συναισθήματα, που συνόδευσαν και συνοδεύουν την καλλιτεχνική σας δημιουργία ως συνοδοιπόροι σε αυτή την πολύχρονη καλλιτεχνική σας πορεία;

Εικαστική συνειδητότητα τη στιγμή της δημιουργίας, ευφορία, η μαγεία ( σημειολογία ) των συμβόλων, η δύναμη των χρωμάτων, και η καινοτομία των λέξεων με κρατάνε πάντα παρούσα.
Όταν δεν δημιουργώ δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευση για την χώρα που πραγματικά δεν στηρίζει καθόλου τα δημιουργικά ελεύθερα επαγγέλματα. Είναι κάτι που το λέω καιρό. Γιατί ένας καλλιτέχνης θέλει να ζει σαν καλλιτέχνης μόνο, χωρίς να χρειάζεται να κάνει διάφορα άλλα πράγματα που τον αποσπούν από αυτό που ονομάζω εγώ «το κάλεσμα του». Πιστεύω ότι θα πρέπει να ενδυναμωθεί η έκφραση μέσω της δημιουργίας από τις πολύ μικρές ηλικίες, για να μπορέσουμε σαν χώρα να αναπτύξουμε αυτό που λένε παγκοσμίως creative leadership. Πόσα νέα παιδιά με δημιουργικό ταλέντο έχω ακούσει να λένε ότι «θα σπουδάσω οικονομικά γιατί σαν καλλιτέχνης δεν θα μπορώ να ζήσω». Θεωρώ ότι για να γίνουμε ένα σύγχρονο κράτος πρέπει πάση θυσία να κινητοποιηθεί η δημιουργικότητα από πολύ μικρές ηλικίες και να επιβραβεύεται η επιθυμία της καλλιτεχνικής έκφρασης. Τότε και μόνο τότε για μένα θα μιλάμε για ισορροπημένη κοινωνία.

Γνωρίζοντας τον πολιτισμό και το ευρύτερο πλαίσιο της Τέχνης στα ελλαδικά του σύνορα αλλά και έξω από αυτά, ποιες θα ήταν οι σκέψεις που θα θέλατε να μεταφέρετε σε έναν νέο άνθρωπο που θα ήθελε να ακολουθήσει τα δικά σας βήματα και να επενδύσει τις προσπάθειες του στο χώρο της Τέχνης;

Είναι μια δύσκολη ερώτηση. Γιατί όπως είπα δεν θεωρώ ότι παρόλο τον πλούτο των παραδόσεων και της ιστορίας που έχει η Ελλάδα αποτελεί έναν τόπο που βοηθάει τους καλλιτέχνες να ανθίσουν. Η ιδιωτική πρωτοβουλία ανθρώπων και ιδρυμάτων είναι αυτή που σώζει την Τέχνη και δημιουργεί προϋποθέσεις στους καλλιτέχνες να ανοίξουν τα φτερά τους. Όπως το μουσείο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» και πολλοί άλλοι που μπορούν και επιδοτούν νέους δημιουργούς.
Θα έλεγα σε έναν νέο άνθρωπο να επιμείνει και να υπερασπίσει την τέχνη του και ό,τι ζει να το πει. Γιατί ως καλλιτέχνες μια υποχρέωση που έχουμε είναι να δίνουμε ελπίδα και να κινητοποιούμε μηχανισμούς, είτε ατομικά είτε συλλογικά. Πίστη στην δημιουργικότητα και στην καλλιτεχνική δημιουργία, καθημερινή δουλειά και επιμονή. Επίσης, θα πρότεινα να εκπαιδευτεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επικοινωνήσει τη δουλειά του παγκοσμίως.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

Η δουλειά μου έχει από μόνη της μια δυναμική να πάει εκεί που θέλει. Εύχομαι να ταξιδέψει η έκθεση και να έρθει σε διάλογο με άλλους πολιτισμούς γιατί αυτό θα είναι πολύ ενδιαφέρον. Ως καλλιτέχνης με ενδιαφέρει να πειραματιστώ και με άλλα τεχνολογικά εργαλεία που θα εξυπηρετούσαν την αφήγηση μου.

Ο κ.Συμεών Μπάνος με την Μαρία Όλγα Βλάχου, την Επίτιμη Πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας κα Βικτωρία Καρέλια και την Πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας κα Τζίνα Καρέλια

Φωτογραφίες: Yannis Dimas/Newsville.be

Πληροφορίες για την έκθεση «Remembering the Future: Uncutting Cords»

Την Μαρία-Όλγα Βλάχου μπορείτε να την βρείτε στο Instagram και στους ιστότοπους mariaolgavlachou.art και mariaolgavlachou.com