Ένα τσιμεντένιο έργο τέχνης υποδέχεται τους οδηγούς που μπαίνουν στις Βρυξέλλες

Στο τέλος του αυτοκινητόδρομου E40 Οστάνδη-Βρυξέλλες, στη διασταύρωση με το Ring στο ύψος του Grand-Bigard, υπάρχει ένα μνημειώδες γλυπτό από σκυρόδεμα ύψους πολλών μέτρων, στο κεντρικό διαχωριστικό διάζωμα. Για όσους αναρωτιούνται τι αντιπροσωπεύει αυτό το παράξενο έργο τέχνης που βρίσκεται κατά μήκος μιας εθνικής οδού, είναι το «Signal de Zellik» του Jacques Moeschal, ενός βρυξελλιώτη γλύπτη και αρχιτέκτονα που έγινε διάσημος για τη χρήση του σκυροδέματος για τη δημιουργία μνημειακών έργων τέχνης σε δημόσιους χώρους.

Ο Jacques Moeschal (1913-2004) ήταν αρχικά αρχιτέκτονας αλλά εκπαιδεύτηκε ως γλύπτης στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών των Βρυξελλών. Σταδιακά καθιερώθηκε ως πραγματικός «αρχιτέκτονας-καλλιτέχνης». Τα πιο γνωστά γλυπτά του είναι εντυπωσιακά στον γιγαντισμό τους και γενικά είναι φτιαγμένα από σκυρόδεμα.

Για αυτόν, το σκυρόδεμα είναι πολύ περισσότερο από ένα υλικό κατασκευής. Είναι ένας τρόπος να δημιουργηθούν αφηρημένες φόρμες μεγάλης κλίμακας που ενσωματώνονται δυναμικά στον δημόσιο χώρο. Ο Jacques Moeschal έγινε γνωστός το 1958, κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης στις Βρυξέλλες, όπου σχεδίασε το «Βέλος Πολιτικών Μηχανικών» για το Περίπτερο των Πολιτικών Μηχανικών.

Αυτή η εντυπωσιακή κατασκευή από σκυρόδεμα, ύψους 80 μέτρων, έκανε μεγάλη εντύπωση στους επισκέπτες της Expo ’58, ειδικά καθώς μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την πεζογέφυρα που στηριζόταν σε αυτήν την κατασκευή. Ένα πραγματικό τεχνικό επίτευγμα, το έργο δυστυχώς κατεδαφίστηκε το 1970 για να ανοίξει ο χώρος για ένα μεγάλο πάρκινγκ. Μετά από αυτή την εμπειρία, ο Jacques Moeschal θα επικεντρωνόταν στο σχεδιασμό και τη δημιουργία γλυπτών.

Με το «Βέλος Πολιτικών Μηχανικών» του, ο Jacques Moeschal απέδειξε ότι το σκυρόδεμα δεν ήταν κατάλληλο μόνο για κτίρια, αλλά και για μνημειακή τέχνη. Μετά από αυτή την επιτυχία, ο Moeschal αφοσιώθηκε εξ ολοκλήρου στη δημιουργία γλυπτών για δημόσιους χώρους, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινητοδρόμων. Ήθελε όλοι να μπορούν να δουν και να ζήσουν τα έργα του, όχι μόνο οι επισκέπτες σε μουσεία ή γκαλερί τέχνης. Είναι ένα είδος εκδημοκρατισμού των μουσείων: «επιτρέποντας στους οδηγούς να θαυμάζουν γλυπτά στο δρόμο, μέσα από το αυτοκίνητό τους. Με αυτόν τον τρόπο, η τέχνη γίνεται προσβάσιμη σε όλους».

Κατασκευές μεγάλης κλίμακας

Η στιβαρότητα και η ευελιξία του υλικού του επέτρεψαν να δημιουργήσει έργα τεράστιων διαστάσεων, τα οποία παρέμειναν ορατά για χρόνια. Ένα από τα πιο γνωστά έργα του, το «Signal de Zellik», αποτελείται από έναν τεράστιο ανοιχτό βρόχο που στηρίζεται σε μια τσιμεντένια στήλη ύψους 23 μέτρων. Αυτό το γλυπτό φαίνεται να υποδέχεται τους αυτοκινητιστές που εισέρχονται ή φεύγουν από τις Βρυξέλλες.

Όλα του τα έργα δείχνουν μεγάλη πίστη στην τεχνική πρόοδο, την ατομική κινητικότητα και το μέλλον. Ο ουρανός ήταν το όριο, κυριολεκτικά. Το έργο του εκτοξεύει μέτρα στον ουρανό σαν οβίδα.

Ο Moeschal έχει δημιουργήσει έργα όχι μόνο στο Βέλγιο, αλλά και στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, δημιούργησε ένα τσιμεντένιο έργο τέχνης στην έρημο Νεγκέβ στο Ισραήλ και σχεδίασε έναν ηλιακό δίσκο ύψους 20 μέτρων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 στο Μεξικό.

Η χρήση του σκυροδέματος του επέτρεψε να δημιουργήσει έργα που ήταν ταυτόχρονα ισχυρά και ανθεκτικά, ιδανικά για δημόσιους χώρους που εκτίθενται συνεχώς στην κακοκαιρία.

Το 2018, το «Signal de Zellik» προστατεύτηκε επίσημα ως μνημείο λόγω της ιστορικής, αρχιτεκτονικής, καλλιτεχνικής και τεχνικής αξίας του. Δεν είναι μόνο ένας φάρος για τους αυτοκινητιστές που εισέρχονται και φεύγουν από τις Βρυξέλλες, αλλά και ένας διαρκής φόρος τιμής στις δυνατότητες του σκυροδέματος ως καλλιτεχνικού υλικού.

Photos: Newsville.be